Ակ­նա­բու­ժութ­յուն. Կա­յա­ցած ո­լոր­տը լուրջ ֆի­նան­սա­վոր­ման կա­րիք ու­նի

Տեսողության խնդիրներ ունեցող մարդկանց թիվն անընդհատ մեծանում է:Զուգահեռ տարեցտարի կատարելագործվում են այդ խնդիրների բուժմանմեթոդները: Արդյո՞ք հայկական ակնաբուժությունը տիրապետում է ժամանակակից բուժման արդիական մեթոդներին, ունի համապատասխան մասնագիտական ու նյութատեխնիկական ներուժ` արդյունավետ բուժօգնություն տրամադրելու համար: Հայկական ակնաբուժության խնդիրների ուզարգացման միտումների մասին «Երևակը» զրուցել է   «Մեդլայն կլինիկ»ԲԿ ակնաբուժական բաժանմունքի վարիչ, «Գրիգոր Նարեկացի» ԲԿ ակնաբուժական կլինիկայի ղեկավար, փորձառու ակնաբույժ Վահե Նանյանի հետ, ով նաև հանդիսանում է  Ֆրանսիայի ակնաբույժների միջազգային(SOIESOU) ասոցիացիայի անդամ, Եվրոպայի կատարակտայի և ռեֆրակցիոն վիրաբուժության (ESCRS) ասոցիացիայի անդամ , նաև Հայաստանի երիտասարդ ակնաբույժների ասոցիացիայի պրեզիդիումի անդամ է:  

Հայաստանում ակնաբուժությունը բժշկության ամենազարգացած ճյուղերից մեկն է համարվում: Այստեղ պրոֆեսիոնալ բարձր մակարդակով իրականացվում են ակնաբուժական բոլոր միջամտությունները: Բայց մյուս կողմից Վ. Նանյանը նկատում է, որ հայկական ակնաբուժությունը համաշխարհային ակնաբուժության համեմատ զարգացման ավելի դանդաղ տեմպերով է առաջ գնում. «Միգուցե տարածաշրջանի մյուս երկրների ու մեր երկրի հնարավորությունների համեմատ ակնաբուժությունը ՀՀ-ում զարգացման բարձր մակարդակ ունի, բայց, կարծում եմ,  համեմատվել պետք է զարգացած երկրների հետ, որովհետև մենք պետք է նայենք միայն առաջ, ձգտենք դեպի լավագույնը, դեպի կատարյալը, ձգտենք անհնարինին, որպեսզի ունենանք մաքսիմալը»:

Զարգացման տեմպերի դանդաղ ընթացքի պատճառները ունեն սոցիալ-տնտեսական հիմքեր: Բժշկության զարգացումը ընդհանրապես կապվում է ֆինանսական մեծ ներդրումերի հետ: Մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական մակարդակը նման ոլորտային ներդրումների հնարավորություն չի ընձեռում: Մյուս կողմից պետք է համակարգային փոփոխություններ կատարվեն ոլորտում: Վահե Նանյանը բերում է Ֆրանսիայի փորձը, որտեղ առողջապահական համակարգը պրոտոկոլային (բժշկական ուղեցույց) աշխատելաոճ է որդեգրել: Ուղեցույցները օգնում են բացառում են բժշկական սխալները, ինչպես նաև նպաստում են, որ բուժումը ընթանա ըստ միջազգայնորեն ընդունված ստանդարտների: Դրանք նաև պաշտպանում են բժշկին անհիմն մեղադրանքներից, որոնք այսօր այնքան հաճախ հրապարակայնորեն են հնչում: Պատճառն այն է, որ որոշ բժիշկների պրակտիկայում գրանցված դժբախտ դեպքերն այնքան շատ են քննարկվում ու բացասական արձագանք ստանում, որ ստվերվում է ամբողջ համակարգի աշխատանքը, ու հասարակության մի ստվար հատված սկսում է պարզապես չվստահել ու չհավատալ բժիշկներին:: Այնինչ  հազարավոր մարդկանց կյանք փրկող բժիշկների մասին ԶԼՄ-ներ-ում ոչինչ չի գրվում ու ասվում.

    «Այո, մենք ունենք շատ լավ  մասնագետներ, ում հասարակության մեծ մասը չի ճանաչում: Պատճառը բժշկին ներկայացնելու ձևն է: Ժողովուրդը մեծ կախվածություն ունի ԶԼՄ-ներից, ու ինչպես որ մատուցվում է տեղեկատվությունը, այդպես էլ ընդունում է, առանց այն վերլուծելու, կշռադատելու, մեղադրվող կողմի տեսանկյունը քննարկելու: Բժշկական ոլորտը տեղեկատվական աղբյուրների համար դարձել է սենսացիա առաջացնելու և դրանով ուշադրություն գրավելու դաշտ: Բայց չէ որ արդյունքում տուժում է մեր հասարակությունը, ստեղծվում է անառողջ անվստահության մթնոլորտ, կտրվում է հիվանդ-բժիշկ կապը: Եվ վերջապես ոչ միայն բժիշկների, բոլոր մասնագետների պարագայում էլ՝օդաչու, ուսուցիչ, մեքենավար և այլն, աշխատանքի ժամանակ կարող են պատահել ծայրահեղ իրավիճակներ, բոլորին դատապարտենք ու մեղադրե՞նք, կամ ո՞վ է այս խստությամբ դատապարտվում ու մեղադրվում, ինչպես բժիշկը։ Իհարկե չեմ բացառում որ լինում են «չբժիշկներ»: Նմանների մուտքը համակարգ պետք է բացառել հենց սկզբից, պետք է սկսել կրթական բարեփոխումներից, որ նմանները աշխատելու իրավունք չստանան: Բայց չի կարելի թացը չորի հետ խառնել, ու բացասական տրամադրել հասարակությանը բժիշկների հանդեպ ընդհանրապես, դա միայն նույն հասարակությանն է ի վնաս գործում»:

Հայ բժիշկները թե´ Հայաստանում, թե´ արտերկրում աչքի են ընկնում իրենց մասնագիտական բարձր հմտություններով,  համաշխարհային բժշկության մեջ բազմաթիվ նորարարական մեթոդների ու տեխնոլոգիաների հեղինակ են: Հայաստանում գործող շատ բժիշկներն էլ յուրաքանչյուրն իր ոլորտում ապահովում են զարգացման բարձր մակարդակ` համապատասխան եվրոպական չափանիշներին: Ակնաբուժության մեջ  չկա այնպիսի վիրահատական միջամտություն, որը Հայաստանում չիրականացվի: Փոխվել է նաև պացիենտների պահանջը. նրանք բժշկից պահանջում են ավելին, պահանջում են նրանց հնարավորությունների մաքսիմումը: Եթե հնարավոր է տեսողությունը վերականգնել 100 %-ով, ուրեմն պետք է վերականգնել հենց 100 %-ով: Վ. Նանյանի խոսքով՝հայկական ակնաբուժության որակական բարձր ցուցանիշների գրանցման մեջ էական դեր են ունեցել արտասահմանյան վերապատրաստումները  և միջազգային փորձի փոխանակումը: Կարևոր է, որ հայ մասնագետները, համագործակցելով արտասահմանցի գործընկերների հետ, համաշխարհային փորձը բերում ու բարեհաջող ներդնում են Հայաստանում: Այնինչ շատերը կարող էին մնալ և աշխատել արտասահմանում: Վ. Նանյանը ևս բազմաթիվ առաջարկներ է ունեցել՝աշխատելու զարգացած եվրոպական երկրներում և ՌԴ-ում, սակայն մասնագետի սկզբունքն է՝ մնալ ու իր փորձն ու նորարարական մեթոդները կիրառել Հայաստանում:

   Ընդհանրապես թե´ ակնաբուժության մեջ, թե´ առողջապահության մի շարք այլ ոլորտներում Հայաստանն ունի մասնագիտական հզոր ներուժ թե´ ավագ, թե´ երիտասարդ սերնդի մեջ:  «Շատ կրեատիվ մտածող սերունդ է զարգանում, -ասում է Վահե Նանյանը,- իսկ եթե մասնագետն ունի կրեատիվ մտածողություն, եթե գիտի մտածել, կարող ես նրան տանել ճիշտ ուղղությամբ: Բժշկությունը շատ եսակենտրոն է: Ավագ սերնդի բժիշկները պիտի պատրաստ լինեն իրենց փորձով ու հմտություններով կիսվել երիտասարդների հետ, որովհետև երիտասարդի ստացած տեսական գիտելիքները բավարար չեն, որ նա լավ մասնագետ դառնա:Ինչպես են երեխային սովորեցնում գրել, գրիչ օգտագործել, այդպես էլ երիտասարդ մասնագետի դեպքում, պիտի ձեռքը բռնես, սովորեցնես, խրախուսես»:

      Հայաստանում ակնաբուժական հզոր դպրոցներ կան՝  Մալայան կենտրոն, Քանաքեռ-Զեյթուն ԲԿ և այլն: Հայ մասնագետները իրականացնում են ակնաբուժության մեջ  առկա բոլոր վիրահատական միջամտությունները` ժամանակակից տեխնոլոգիաներով: Զարգացման գլխավոր խոչընդոտը Վ. Նանյանը կապում է  մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակի հետ. ֆինանսական ներդրումների պակասն և փոքրաքանակ ազգաբնակչությունը չեն կարող ազդեցություն չունենալ. «Մեծ ազգաբնակչությունը ենթադրում է վիրահատությունների մեծ քանակ, ինչը  նաև փորձ է: Յուրաքանչյուր նոր դեպք նոր փորձ է, որը հանգեցնում է նորարարությունների ու առաջ մղում բժշկությունը»,-ասում է Վ. Նանյանը:

 Մյուս կողմից չպետք է անտեսել բժշկի վարձատրությունը. բժիշկն այնքան պիտի վաստակի, որ սոցիալական խնդիրների մասին չմտածի, որպեսզի լիովին նվիրվի իր աշխատանքին. «Բժշկությունը, անխոս,  պետք է  լինի, բայց երբեք չպիտի վերածվի բիզնեսի, առևտրի: Բժշկությունը ստեղծագործ աշխատանք է, բժշկին պետք է թողնեն` ստեղծագործի: Բժիշկը իր  աշխատանքին չպիտի մոտենա որպես զուտ գործողության: Մենք գործ ունենք մարդու հետ, նշանակում է պիտի սիրես մարդուն, այդ պահին նրան ընդունես ինչպես քո ծնող, զավակ, քույր կամ եղբայր: Իհարկե հեշտ չէ սիրել մարդուն, ընդունել օտարին հարազատի պես: Հենց այդտեղ է տարբերվում «չբժիշկը» կոչումով բժշկից: Բժիշկը մասնագիտություն չէ, այն կոչում է: Վստահեք ԲԺԻՇԿՆԵՐԻՆ, ես չեմ ասում բժշկականն ավարտածներին, որովհետև շատերը կան, ում ես բժիշկ չեմ կարող համարել. հենց նրանք են պախարակում մեր մասնագիտությունը: Դրա հետ մեկտեղ մենք ունենք հրաշալի ու օրինակելի բժիշկներ, ովքեր ճանաչված ու ընդունված են համաշխարհային բժշկական հանրությունում: Վստահեք Ձեր առողջությունը ԲԺԻՇԿՆԵՐԻՆ»:

Երևակ - Առողջապահական համակարթ թերթ