Ծնկան հոդի վնասվածքները բուժեք ժամանակին. Արա Այվազյան
Մանկական վնասվածքաբանության և օրթոպեդիայի ոլորտում կա մի ուղղություն, որը Հայաստանում դեռևս զարգացած չէ: Դա մանկական էնդոսկոպիկ վիրահատություններն են` մանկական արթրոսկոպիան: Ինչպես հայտնի է, այն քիչ ինվազիվ վիրահատական միջամտություն է, որը թույլ է տալիս օրթոպեդին գործողություններ կատարել հոդի ներսում առանց լայն կտրվածքներ անելու և հատուկ գործիքների և կամերայի կիրառմամբ: Հետվիրահատական շրջանը նման վիրահատություններից հետո անհամեմատ թեթև է անցնում, և հիվանդը կարողանում շուտ ապաքինվել: Սակայն մինչ վերջերս արթրոսկոպիկ նման միջամտությունները վաղ հասակում արվում էին հազվադեպ՝ բարդացած դեպքերում կամ արդեն մեծ տարիքում:
Օրինակ մահիկների վնասվածքների որոշ տեսակները վաղ հասակում, երբ երեխան ճկուն է, կարող է շատ լուրջ չանհանգստացնել, լուրջ ցավեր չլինեն: Բայց այդ վնասվածքը չի կարելի անուշադրության մատնել: Տարիների ընթացքում ծունկը կարող է լուրջ դեգեներատիվ փոփոխությունների ենթարկվել ու արդեն հասուն մարդը շատ լուրջ խնդիրների առաջ կանգնի, արթրոզների զարգացման պատճառ դառնա: Շատ դեպքերում բժիշկներն էլ լուրջ չեն վերաբերում խնդրին՝ ծնողին ասելով, որ որևէ լուրջ բան չկա, կցավի ծունկը, կանցնի, բայց վնասվածքը իրականում չի վերանում, խորանում է աստիճանաբար. “Երեխաները ավելի հեշտ են հարմարվում իրավիճակին ու գտնում են հարմար դիրք տեղաշարժվելու, որպեսզի ցավը քիչ լինի կամ վնասվածքը քիչ անհանգստացնի: Ու սա հատկապես պատահում է աղջիկ երեխաների մոտ, որոնք ավելի դիսպլաստիկ են /գերճկուն/, ու իրենց հոդային համակարգը թույլ է տալիս վերջույթները ճկել նորմայից ավելի: Բայց դրա արդյունքում վերջույթների ձևավորումը սխալ ուղղությամբ է զարգանում, դառնում է արթրոզների զարգացման պատճառ ու դա անթույլատրելի է”,- ասում է մանկական վնասվածքաբան, բ.գ.դ Արա Այվազյանը: Ու օրթոպեդ-վնասվածքաբանները հետո ստիպված են լինում աշխատել մանկական տարիքից եկած բարձիթողի դեպքերի հետ:
Իսկ այդ խնդիրները կարելի է ժամանակին կանխել փոքր ծավալի արթրոսկոպիկ բարձր տեխնոլոգիական միջամտություններով՝ սկսած 7-8 տարեկանից: Ու այսօր արդեն այդ մանկական արթրոսկոպիկ վիրահատություններւը կատարվում են Արմենիա բժշկական կենտրոնի Մանկական վնասվածքաբանության և օրթոպեդիայի բաժանմունքում՝ Արա Այվազյանի շնորհիվ. “Շատ եմ կարևորում ծնկան հոդի վնասվածքների բուժումը ժամանակին՝ վաղ հասակում, քանի որ դա երեխային լիարժեք մանկություն ունենալու հնարավորություն է տալիս, ու մենք բոլոր ջանքերը գործադրում ենք դրա համար, ես փորձում եմ Հայաստանում հատուկ զարգացնել այս ուղղությունը՝ հիմնվելով ոչ միայն մեր կուտակած փորձի վրա, այլ նաև մեր երկիր բերել արտասահմանյան առաջատար կենտրոնների փորձն ու վիրահատական մոտեցումները ”,- ասում է Արա Այվազյանը: Նա Հայաստանում միակ մանկական վնասվածքաբան-օրթոպեդն է, ով հատուկ սերտիֆիկացվել է կատարելու այս միջամտությունները վաղ տարիքից սկսած:
