Գինեկոլոգիական հրատապ խնդիրներ. լուծման ուղիները՝ մասնագետի հետ

Յուրաքանչյուր կին տարին ամենաքիչը մեկ անգամ պետք է այցելի գինեկոլոգին: Սա նվազագույն պարտադիր պայմանն է՝ կնոջ առողջությունը պահպանելու և հնարավոր բարդացումները կանխելու համար, հատկապես որ ժամանակակից  ապրելակերպը ռիսկի բազմաթիվ գործոններ է ստեղծում կնոջ առողջության համար՝անդրադառնալով  նաև անպտղության դեպքերի աճի վրա: Ամենաակտուալ գինեկոլոգիական հիվանդությունների ու տարածված խնդիրների շուրջ զրուցել ենք Քանաքեռ-Զեյթուն բժշկական կենտրոնի մանկաբարձ-գինեկոլոգ Նարինե Շատվերյանի հետ:

 -Որո՞նք են ամենատարածված գինեկոլոգիական խնդիրները Հայաստանում:

-Առհասարակ գինեկոլոգիական խնդիրների 60-70%-ը բաժին է ընկնում  բորբոքային  հիվանդություններին`կապված ժամանակակից կյանքի ռիթմի, էկոլոգիայի, սննդակարգի, օրգանիզմի դիմադրողականության անկման, միգրացիոն գործընթացների ակտիվացման և սեռավարակների տարածվածության հետ:

-Նշեք ախտանիշները, որոնք նկատելու պարագայում պետք է շտապ դիմել գինեկոլոգին:

-Եթե առկա է սեռական ուղիներից եկող առատ ու անսովոր արտադրություն, դիսկոմֆորտ, քոր, այրոց արտաքին սեռական օրգանների շրջանում, ցավեր ստորորովայնային և աճուկային շրջանում, ապա պետք է դիմել գինեկոլոգին: Կկատարվեն հետազոտություններ, կհայտնաբերվի բորբոքման պատճառը, որի հիման վրա էլ գինեկոլոգը կնշանակի համապատասխան բուժումը: Նշեմ, որ բժշկին չդիմելու դեպքում կամ ոչ լիարժեք բուժվելու դեպքում ի հայտ կգան լուրջ բարդացումներ, որոնք հետո ավելի բարդ ու երկարատև բուժում են պահանջելու:  Այսինքն՝ սուր ընթացքի մեղմացումը դեռ վերջնական բուժում չէ, քանի որ հիվանդությունը կարող է ձեռք բերել խրոնիկական բնույթ, որն ավելի դժվար է ենթարկվում բուժման, այն դեպքում, երբ ժամանակին գինեկոլոգին դիմելով՝ կարելի է կարճ ժամկետներում ու, ամենակարևորը, լիարժեք բուժվել:

-Ի՞նչ բարդությունների մասին է խոսքը:

-Լիարժեք չբուժվելու դեպքում բորբոքային պրոցեսը ավելի է տարածվում, հանգեցնում արգանդի, արգանդափողերի, ձվարանների ախտահարման, երբեմն փոքր կոնքից պրոցեսը կարող է տարածվել նաև որովայնի խոռոչ՝բերելով լուրջ բարդություններ:Սեռական օրգանների բորբոքային հիվանդությունները կարող են  ախտահարել նաև միզուղիները՝ համապատասխան հետևանքներով:

Բորբոքային հիվանդությունների հետևանք կարող են լինել նաև դաշտանային ցիկլի տարաբնույթ խանգարումները: Բուժման արդյունավետության համար շատ կարևոր է ոչ միայն ճիշտ կատարել բժշկի նշանակումները, այլև պահպանել անձնական ու սեռական հիգիենան:

Իսկ ակտուալ ու ամենավտանգավոր հետևանքը անպտղությունն է, ինչը լուրջ սոցիալական և դեմոգրաֆիկ հետևանքներ ունի:

-Բացի բորբոքային խնդիրներից ի՞նչն է նպաստում անպտղությանը:

Անպտղության պատճառներ են դաշտանային ցիկլի խանգարումները, հորմոնալ խանգարումները, սեռական օրգանների զարգացման արատները: Պետք է նշել սակայն, որ անպտղությունը որպես այդպիսին առանձին հիվանդություն չէ, այն միշտ հետևանք է, ընդ որում՝ ոչ միայն սեռական բնույթի խնդիրների: Շաքարային դիաբետը, վահանաձև գեղձի հիվանդությունները, անգամ որոշ նյարդային և ժառանգական հիվանդություններ ևս կարող են անպտղության պատճառ հանդիսանալ: Նման հիվանդների բուժման գործընթացում անհրաժեշտության դեպքում ներգրավում ենք նաև համապատասխան նեղ մասնագիտացումներ ունեցող մեր գործընկերներին:

-Հիմա շատ  է խոսվում այն մասին, որ անպտղության դեպքերն աճում են, իսկ ինչպիսի՞ն է բուժմանարդյունավետությունը, արդյոք  անպտղությունը դատավճի՞ռ է:

-Այո, աճի միտում իսկապես կա, սակայն դատավճիռ ասելը ավելի քան չափազանցված է:  Ուղղակի մեծացել է բժշկական ու հատկապես գինեկոլոգիական միջամտության դերակատարությունը, որպեսզի կինը զգա մայրության բերկրանքը: Հպարտությամբ պետք է նշեմ, որ  անպտղության բուժման հարցում հրաշալի արդյունքներ ունենք, ընդ որում կնոջ հետ կիսում ենք ոչ միայն հղիանալու ուրախությունը, այլև միասին ճանապարհ անցնում հղիության ողջ ընթացքում, վարում ծննդաբերությունը: Ինքս էլ մայրական շատ հաճելի ապրումներ եմ ունենում այդ երեխաների առաջին ճիչը լսելով ու ծնողների երջանկությունը տեսնելով:  Ընդ որում, մեզ մոտ հաճախ գալիս են երկար տարիներ տարբեր պատճառներով երեխա չունեցող  զույգեր ոչ միայն Հայաստանից, այլև Վրաստանից, Ռուսաստանից և Եվրոպայից: Քանի որ անպտղությունը բազմապատճառ բնույթ ունի, հետևաբար այն հետազոտելիս առաջնորդվում ենք բոլոր պատճառների բացառման սկզբունքով:

Շատ եմ կարևորում այն, որ վերջին տարիներին առողջ սերունդ ունենալու հարցում իրենց մեծ դերակատարությունը սկսել են գիտակցել նաև տղամարդիկ և բավականին հեշտ համաձայնվում են հետազոտվել:

-Կանանց հետաքրքրող ամենատարածված հաջորդ հարցը դաշտանային ցիկլի խանգարումներն են: Ո՞րոնք են հիմնական պատճառները:

 Դաշտանային ցիկլի խանգարումների պատճառը փոքր կոնքի խոռոչի օրգանների բորբոքումներն են, մյուս կարևոր խնդիրը հորմոնալ խանգարումներն են: Հորմոնալ խանգարումների պատճառ են ինչպես ձվարանների հետ կապված խնդիրները, այնպես է վահանաձև գեղձի նորմալ կենսագործունեության խախտումները: Ընդ որում, հորմոնալ խանգարումների է բերում ինչպես գեղձի կենսագործունեության գերֆունկցիան, այնպես էլ թերֆունկցիան: Դաշտանային շրջանի կարգավորման և կայունացման մեջ շատ կարևոր նշանակության ունի սեռահասունացման շրջանը: Սա շատ խոցելի շրջան է աղջկա համար, և բոլոր անբարենպաստ արտաքին գործոնները՝ երկարատև նյարդային սթրեսային վիճակները, ֆիզիկական գերծանրաբեռնվածությունը,  խրոնիկական բորբոքային օջախների առկայությունը/անգինա, փչացած ատամ և այլն/, թերսնուցումը, անբարենպաստ էկոլոգիան կարող են բերել դաշտանային ցիկլի հետ կապված պրոբլեմների:

-Հաճախ դաշտանային ցիկլի խանգարումների պատճառով արյունահոսություններ են լինում, արյունահոսությունները ինչ այլ պատճառներ կարող են ունենալ:

-Տարբեր տարիքային շրջաններում արգանդային արյունահոսությունների պատճառները տարբեր են, եթե սեռահասության շրջանում կապված են հորմոնալ խանգարումների, ապա ռեպրոդուկտիվ տարիքում(18-45) և կլիմակտերիկ շրջանում (45-բարձր) հիմնական պատճառներն են արգանդի միոման, արգանդի վզիկի քաղցկեղը, էնդոմետրիոզը, արգանդի լորձաթաղանթի հիպերպլաստիկ պրոցեսները/գերաճ, պոլիպոզ/: Չպետք է մոռանալ մի այնպիսի մի կարևոր պատճառի մասին, ինչպիսիք են հղիության շրջանի տարբեր տիպի բարդությունները: Հետևաբար սեռական ուղիներից ցանկացած արյունահոսության ժամանակ պարտադիր պետք է դիմել բժշկի, ճիշտ որոշել պատճառը, դադարեցնել արյունահոսությունը և կանխել հետագա բարդացումները:

-Ի՞նչն է ամենակարևորը գինեկոլոգի աշխատանքում:

–   Մեր աշխատանքում վստահությունը շատ կարևոր է. երբ հիվանդը ճանաչում է բժշկին, նա նաև չի բարդույթավորվում տարբեր խնդիրներով դիմելիս: Ջերմ հարաբերությունների շնորհիվ նաև տեղյակ ես լինում ընտանիքի հոգեբանական, սոցիալական ու անգամ ժառանգական առանձնահատկություններին, ինչը հեշտացնում է բուժման ու հիվանդությունների կանխարգելման ընթացքը: