Ներստամոքսային բալոնավորում. ինչպե՞ս ազատվել ճարպակալումից

Պատասխանում է Սլավմեդ Բժշկական կենտրոնի ընդհանուր և լապարասկոպիկ վիրաբույժ Լևոն Նիկիտայի Գրիգորյանը:

-Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում ներստամոքսային բալոնավորման մեթոդը

-Ներստամոքսային բալոնավորումը ճարպակալման բուժման բավականին տարածված, ՝ քիչ ինվազիվ, ոչ վիրահատական եղանակ է։ Միջամտությունն իր թեթևությամբ համեմատելի է գաստրոսկոպիայի՝ ստամոքսի ներդիտման հետ, որը, սակայն, կատարվում է կարճատև ընդհանուր անզգայացման տակ և օրգանիզմի կենսական կարևոր ֆունկցիաների հսկողության պայմաններում։ Դրա ժամանակ էնդոսկոպի հսկողության տակ ընդհամենը 10-20 րոպեի ընթացքում ստամոքսի լուսանցքում տեղադրվում է այդ նպատակի համար հատուկ ստեղծված բալոն, ինչը լցվում է հատուկ հեղուկով կամ օդով (կախված է բալոնի տիպից) և թողնվում սաամոքսի խոռոչում։ 

-Ինչո՞ւ է նվազում մարմնի զանգվածը

-Մի կողմից, ինքն իրենով ձգելով ստամոքսի պատերր, ներստամոքսային բալոնը գրգռում է հագեցման համար պաաասխանաու ներստամոքսային ընկալիչները և ոեֆլեքտոր կերպով առաջացնում հագեցման զգացողություն։ Ունենալով մոտ 500 սմ3 ծավալ և զբաղեցնելով ստամոքսի մի մասը` ներստամոքսային բալոնը բերում է հագեցման համար անհրաժեշտ սննդի ծավալի նվազեցման։ Մյուս կողմից, հանդիսանալով ծավալային խոչընդոտ սննդի ճանապարհին,   այն   զգալիորեն  դանդաղեցնում է  ստամոքսից  սննդի  հեռացումը:

-Կարո՞ղ է արդյոք բալոնի հեռացումից հետո դիտվել մարմնի զանգվածի վերականգնում

Այո, քանի որ բալոնի հեռացումից հետո հիվանդը մնում է "դեմ-հանդիման" իր ստամոքսի հետ։ Ավելորդ քաշը կարող է վերականգնվել, եթե հիվանդը չսովորի ճիշտ սնվել և վարել ակտիվ կյանք։ Ուսուցումը, որը իրականացվում է բալոնով բուժման ընթացքում, հենց ունի նպատակ նախապատրաստելու հիվանդին ներստամոքսային բալոնի հեռացումից հետո եկող կյանքին և առողջ ապրելակերպին։ 

-Ինչպե՞ս է տեղի ունենում բալոնի հեռացումը

-Բալոնի հեռացումը նույնպես կատարվում է էնդոսկոպիկ եղանակով և հատուկ ստեղծված գործիքների միջոցով։ Այդ գործընթացը տևում է մոտ 15-20 րոպե և պահանջում է թեթև ներերակային անզգայացում։ Ներստամոքսային բալոնի հեռացումը կատարվում է ամբուլատոր, այսինքն անհրաժեշտություն չկա հիվանդի հոսպիտալիզացիայի։ 

-Ինչպե՞ս են հիվանդները տանում բուժումը ներստամոքսային բալոնի միջոցով

Հիվանդների մեծամասնությունը բուժման ողջ ընթացքում գրեթե չեն զգում բալոնը, նրանք ապրում են սովորական ակտիվ կյանքով է։ Միևնույն ժամանակ, բալոնի տեղադրումից հետո առաջին 2-5 օրերի ընթացքում կարող է դիտվել սրտխառնոց, երբեմն փսխումներ, այրոցի զգացողություն, թքահոսություն, ծանրության զգացողություն թուլակողի շրջանում, բութ ցավեր։ Այս ախտանիշները պայմանավորված են օտար մարմնի հանդեպ ստամոքսի ռեակցիայով։ Այս ժամանակահատվածում կարող է անհրաժեշտություն առաջանալ որոշ դեղորայքների նշանակման։ Ադապտացիայի շրջանից հետո ստամոքսը "հարմարվում" է բալոնին և հետագա բուժումը սովորաբար ընթանում է լավ։

-Կարիք ունի՞ հիվանդը դեղամիջոցների ընդունման բուժման ընթացքում

-Այո, բուժման ողջ ընթացքում հիվանդը ամեն օր պետք է ընդունի ստամոքսի հյութազատությունը ընկճող դեղորայք։ Դա անհրաժեշտ է կատարել, որպեսզի մի կողմից նվազեցնենք բալոնի ազդեցությունը ստամոքսի լորձաթաղանթի վրա և մյուս կողմից ստամոքսահյութի ագրեսիվ ազդեցությունը բալոնի վրա, ինչը թույլ կտա երկարացնել բալոնի ներստամոքսային կյանքի տևողությունը։ 

-Հնարավո՞ր են արդյոք բարդություներ բուժման ընթացքում

-Դրանք բավականին հազվադեպ են, բայց ամբողջությամբ երաշխավորել դրանց բացակայությունը անհնար է։ Հազվադեպ կարող է դիտվել բալոնի անկրելիություն, ինչը արտահայտվում է սրտխառնոցով, հաճախակի փսխումներով, սննդի ընդունման անհնարինությամբ։ Եթե այս ախտանիշները չեն հանգստանում  երկրորդ շաբաթվա ընթացքում, ապա հնարավոր է դրվի բալոնի վաղաժամ հեռացման հարց: Երբեմն կարող է դիտվել բալոնի ամբողջականության խախտում, դրա դատարկում և միգրացիա դեպի ստամոքս-աղիքային տրակտ, որը կարող է պատճառ հանդիսանալ դրա վիրահատական հեռացման համար: Բայց պետք է նշեմ, որ նման երևույթները որակյալ բալոնների կիրառման և հիվանդի կողմից բոլոր խորհուրդների ճիշտ կատարման պարագայում չեն գերազանցում 3-4%-ը: 

-Ու՞մ է կարելի առաջարկել բուժման այս եղանակը

-Ճարպակալման բուժման ներստամոքսային բալոնավորման եղանակը կարող է կիրառվել`

- ՄԶԻ (մարմնի զանգվածի ինդեքս = մարմնի քաշ / հասակ2) 25-30 կգ/մ2 հիվանդների մոտ, երբ կոնսերվատիվ բուժման փորձերը եղել են ոչ էֆեկտիվ և հիվանդի մոտ դրա հետ կապված առաջանում են հոգեբանական խնդիրներ։

- Ճարպակալումով այն հիվանդներին, ում ՄԶԻ-ր 30–40կգ/մ2 է և երբ վիրաբուժական բուժումը վաղաժամ է, բայց արդեն առկա են բժշկական կամ սոցիալական ցուցումներ մարմնի քաշի նվազեցման համար։ Սովորաբար դրանք այն հիվանդներն են, որոնք երկար ժամանակ փորձել են կորցնել իրենց մարմնի ավելորդ զանգվածը բազմաթիվ տարբեր եղանակներով, բայց ապարդյուն։

- Հիվանդների մյուս խումբը, 40 կգ/մ2 և ավելի ՄԶԻ ունեցող, ճարպակալմամբ տառապող հիվանդներն են, որոնք ունեն վատ առողջություն և մեծ ռիսկեր վիրահատական բուժման համար։ Ներստամոքսային բալոնի տեղադրումը և մարմնի զանգվածի նախնական նվազումը բերում է առողջական վիճակի բարելավմանը և վիրահատության ու անզգայացման ռիսկերի զգալի նվազմանը, որից հետո այդ հիվանդները կարող են ենթարկվել վիրահատական բուժման առավել բարենպաստ պայմաններում և ավելի փոքր ռիսկերով։

- Ցուցված է նաև ավելորդ քաշ ունեցող այն հիվանդներին, ում պլանավորվում է կատարել վիրահաաություններ արյան արհեստական շրջանառության պայմաններում, արթրոպլաստիկա, հոդերի պրոթեզավորում և այլն, երբ ճարպակալումը դժվարացնում է նման վիրահատությունների իրականացումը և մեծացնում վիրահաաական ռիսկերը։

- Ցուցված է նաև ավելորդ քաշի հետևանքով դժվար վերահսկվող երկրորդ տիպի (ինսուլին ոչ կախյալ) շաքարային դիաբետով հիվանդների մոտ։

-Ներստամոքսային բալոնի կիրառման ժամանակ, ավելորդ քաշի ինչպիսի՞ կորուստ կարելի է ակնկալել

-Այս հարցը չունի ստույգ պատասխան, և յուրաքանչյուր հիվանդի մոտ դա խիստ անհատական է։ Ներստամոքսային բալոնի կիրառման ժամանակ մարմնի քաշը միջին հաշվով նվազում է 20-35 կգ:
 
-Ի՞նչ տևողություն  ունի ներստամոքսային բալոնով ճարպակալման բուժումը

-Բալոնը դրվում է 6 ամիս ժամկետով, քանի որ այդ ժամանակահատվածից հետո բալոնի ամբողջականության վնասման հավանականությունը խիստ մեծանում է։ Երբեմն բժշկի հայեցողությամբ այդ ժամկետր կարող է որոշակիորեն երկարացվել։ Բուժման ողջ րնթացքում հիվանդը պետք է գտնվի բժշկի հսկողության տակ։

-Կա՞ն արդյոք հակացուցումներ ներստամոքսային բալոնի տեղադրման համար

-Այո, ներստամոքսային բալոնով նիհարելու համար հակացուցումներ են հանդիսանում`
- Չարորակ նորագոյացությունները
- Կերակրափողի,   ստամոսքի   և   12   մատնյա   աղիքի   Էռոզիաները   և   խոցերը, Կրոնի հիվանդությունը
- Կերակրափողի, ստամոքսի երակների վարիկոզ լայնացումները
- Կերակրափողի և ըմպանի դիվերտիկուլները
- Անցյալում կրած ստամոքսի վիրահատությունները
- Ստոծանու կերակրափողային և բացվածքի ճողվածքևերը
- Հղիությունը, կրծքով կերակրումը
- Հակամակարդիչների, ստերոիդների և ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղանյութերի ընդունումը
- Նարկոմանիան, ալկոհոլիզմը, լյարդի ցիռոզը
- Հուզական լուրջ խանգարումները
- Ցածր կարգապահություն ունեցող հիվանդները, որոնք չեն կարող պահպանել սննդակարգ և պարբերաբար այցելել բժշկին դինամիկ հսկողության իրականացման համար։

-Հնարավո՞ր  է արդյոք ներստամոքսային բալոնով բուժման կրկնակի կուրս անցնել:

-Այո, բուժումը կարող է կիրառվել բազմաթիվ անգամներ։ Եթե բալոնի հեռացումից հետո դիտվում է մարմնի զանգվածի վերականգնման հակում, ապա առաջինը հեռացնելուց մի քանի շաբաթ անց կարող է տեղադրվել այլ բալոն։