"ԵՌԱՎԱՐԱԿ". «Արամյանց» բժշկական կենտրոնի Թերապևտիկ բաժանմունքի վարիչ Հռիփսիմե Կռնատյան

 Հայտնի է, որ 2022թվ. ի դեկտեմբերին Եվրոպական միության Հիվանդությունների կանխարգելման և վերահսկման եվրոպական կենտրոնը (ECDC) և Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը համատեղ հայտարարություն տարածեցին՝ գրիպի, COVID-19-ի և շնչառական սինտիցիալ վիրուսի (RSV) համատեղ շրջանառության վերաբերյալ: Անհերքելի փաստ է, թե ինչպիսին էր իրավիճակն այս առումով  դեկտեմբերին ՀՀ-ում, ավելին  դեռ շարունակվում է ուժգին տեմպերով տարածվել։ Գրեթե չկա մի ընտանիք, որն անմասն է  ՍՇՎՎ ից, որն ընթանում է` ատիպիկ ընթացքով և նորանոր բարդություններով։

Այսպիսով՝ երեք շնչառական վիրուսային վարակ`

• կորոնավիուս ( օմիկրոն տարբերակը),
•  խոզի գրիպ (H1N1)
• ռեսպիրատոր սիտիցիալ վիրուսը (RSV, H3N2)

 Նրանք ակտիվ շրջանառում են և կարող են ներխուժել օրգանիզմ ինչպես միասին` հիբրիդային տեսքով, այնպես էլ հաջորդաբար:

Ինչո՞վ է բացատրվում այս իրավիճակը։

Բացատրվում է նրանով, որ կորոնավիրուսը իր ակտիվությամբ դուրս էր մղել այլ սեզոնային շնչառական վարակների (գրիպ, ադենովիրուս, ռեսպիրատոր սինտիցիալ վարակ և այլ), որոնցով մենք հիվանդանում էինք տարեկան 1-2անգամ և մեր օրգանիզմը ձևավորում էր իմունային պաշտպանվածություն։ Այս իրավիճակը, երբ դոմինանտ վիրուսը ընկճում է այլ վիրուսների զարգացումը և բազմացումը, հայտնի է բժշկության մեջ որպես վիրուսային ինտերֆերենցիա։ Ներկայումս,երբ կորոնավիրուսը թուլացել է,   սեզոնային վարակները վերադառնում են մեր անպաշտպան օրգանիզմ և արագորեն մուտացիայի ենթարկվելով՝ տալիս են նոր կլինիկական դրսեւորումներ:

Ուստի, այս պարագայում կանխարգելման և բուժման նոր  մոտեցումներ են հարկավոր։

 Օրինակ`շնչառական սինցիցիալ վիրուսը հիմնականում ախտահարում է մինչև 5 տարեկան երեխաներին, ուստի այն համարվում է մանկական վարակ: Ամենից հաճախ այն դրսևորվում է որպես սովորական մրսածություն, ավելի հազվադեպ՝ առաջացնում է վերին շնչուղիների բորբոքում, բրոնխիոլիտ և թոքաբորբ։ Երեխան, որը նորմալ է զարգանում, սովորաբար հեշտությամբ հաղթահարում է հիվանդությունը: 100 հիվանդից մեկ-երկուսը հոսպիտալացվում է, իսկ պահպանողական թերապիայից հետո արագ դուրս են գրվում։ Երբեմն RSV-ն ազդում է տարեցների, իմունային անբավարարությամբ և քրոնիկ սիրտ-թոքային խնդիրներ ունեցող մարդկանց վրա: Բայց նույնիսկ նրանց մոտ, որպես կանոն, հիվանդությունը տևում է ոչ ավելի, քան հինգ օր և անցնում առանց հատուկ հետևանքների։ Իսկ հիմա ունենք մեծ աճ հոսպիտալացումների, ձգձգվող կամ կրկնվող ընթացքով ծանր դեպքերի, բարդությունների` թարախային տոնզիլիտների, բրոնխիտների, բրոխիոլիտների, ինչպես նաև թոքաբորբերի, եֆստախեիտների, օտիտների, լուծերի տեսքով։ Գրիպի ընթացքը և կլինիկական դրսևորումները մեծահասակների մոտ ևս ունի առանձնահատկություններ` արտահայտված ինտոքսիկացիայի ևրևութներ.բարձր ջերմություն մինչև 39,0- 39,5, սրտխառնոց, փսխում, չոր խեղդող հազ, սաստիկ մեջքացավ, մկանացավեր, որոնք դժվարացնում են քայլքը և շարժումները, արտահայտված թուլություն, ախորժակի կորուստ, քրտնարտադրություն, ընկճվածություն։ Բարդությունները նույնն են, ուղղակի մեծահասակների վերականգնողական փուլը ավելի դանդաղ է։

Անսովոր հիբրիդ

 Մեծ Բրիտանիայի Գլազգոյի համալսարանի կենսաբանները պարզել են, որգրիպը և RSV-ն կարող են ոչ միայն միաժամանակ գործել, այլև խառնվել՝ վերածվելով հիբրիդային մասնիկների, որոնք կրում են երկու վիրուսների գենոմը:

Գրիպը սովորաբար տարածվում է վերին շնչուղիներում, մինչդեռ RSV-ն հարձակվում է կոկորդի և թոքերի բջիջների վրա: Աշխատանքի հեղինակները ենթադրում են, որ նման հիբրիդներն ունակ են վարակել բջիջների ավելի շատ քանակ, քան միայն վիրուսներից որևէ մեկը: Հիվանդությունն ավելի ծանր է, քանի որ RSV-ն հակված է խորը ներթափանցել թոքեր: Բացի այդ, պարզվել է, որ հակամարմինները, որոնք իմունային համակարգը ակտիվացնում են գրիպի դեմ պայքարելու համար, այս դեպքում չեն գործում, քանի որ հիբրիդը կապվում է բջիջներին RSV սպիտակուցների միջոցով։

Նման բարդություններից խուսափելու նպատակով, վերոհիշյալ գանգատների դեպքում, անհապաղ դիմել բժշկին, խաւոափել ինքնաբուժումից և հատկապես անտեղի հակաբիոտիկների գործածումներից, որոնք անշուշտ, էլ ավելի կխորացնեն հիվանդության ախտանիշները և կհարուցեն բարդություններ:

Եղեք զգոն և առողջ: